Tirza - Arnon Grunberg

 

Vraag 1          “Alle liefde is een offer” (blz. 12 van  “Tirza”)

    a          Hoe centraal staat liefde in “Tirza”? Beargumenteer je antwoord.

Liefde staat heel centraal in het boek Tirza. De vader van Tirza houdt heel erg veel van haar, en probeert een goeie vader te zijn. Ook doet hij dingen die niet kunnen, maar die hij doet omdat hij zoveel van haar houdt. Tirza heeft ook een vriend en daar houdt ze uiteraard ook van. Ze gaan zelfs met z’n tweeën naar Afrika om daar een reis te maken.

    b          Het boek heeft z’n motto ontleend aan “Monogamie”(1996) van de Engelse psychotherapeut en schrijver Adam Philips

Noteer het motto en leg een verbinding met de roman.

‘’A couple is a conspiracy in search of a crime. Sex is often the closest they can get.’’ – Adam Phillips

Letterlijke vertaling van dit motto: ‘’Een stel is een samenzwering op zoek naar een misdaad. Seks is meestal het dichtstbijzijnde dat ze kunnen krijgen.’’

In ‘’Tirza’’ wordt seks veel in verband gebracht met geweld. Zowel de seks van Jörgen Hofmeester met zijn ex-vrouw, de seks van Ibi met de bovenbuurman en de seks van Tirza met Choukri heeft hier mee te maken.

Er wordt vaak gesproken over het beest in Jörgen. Daarmee bedoelt hij zijn zin in seks.

Vraag 2          Hofmeester heeft een verbond met Tirza en in eerste instantie ook met Ibi.

    a          Waaruit bestaat het verbond met Tirza?

Jörgen Hofmeester vindt dat Tirza zijn best gelukte dochter is. Hij vindt haar hoog-hoogbegaafd en hij heeft dan ook alles voor haar over. Hij heeft ook een goeie band met haar, doordat de moeder was weggegaan en hij haar enige voorbeeld is.

               b          Waaruit bestond het verbond met Ibi?

       

Hij vond Ibi ook een goede meid, maar hij vond haar veel minder slim en leuk dan Tirza. Hij vond het wel heel goed dat ze iedere maand naar de huurder ging om het huurgeld op te halen. Dat kostte hem minder moeite.

                c          Waardoor loopt dat verbond met Ibi stuk?

Toen Ibi op een dag maar niet terugkwam van het huur ophalen, besloot hij eens langs te gaan en te gaan kijken. Hier zag hij Ibi en de huurder seks hebben. Hij vond het niet oké, alleen Ibi vond het wel oké. Hierdoor hebben zij een grote ruzie gekregen en was hun verbond stuk.

                 d          In hoeverre is er sprake geweest van een verbond tussen Hofmeester en z’n

vrouw? (Baseer je op blz. 41, 53/74, 148, 152, 204/207, 260, 262 en 307)

Er was niet echt een verbond tussen Hofmeester en zijn echtgenote, behalve dat ze samen twee kinderen hebben. Ze hebben nooit echt van elkaar gehouden, wat ze ook zelf aan elkaar toegeven. Ze vonden elkaar een geschikte ouder voor hun kinderen en dat is de enige reden dat ze een relatie met elkaar begonnen. De echtgenote van Hofmeester vond de seks ook niet goed en ze walgde af en toe zelfs van Hofmeester. Hofmeester heeft ook nooit van zijn echtgenote gehouden en werd soms gek van haar. Van een verbond kun je dus eigenlijk niet echt spreken.

Vraag 3          De echtgenote van Hofmeester verwijt hem oorzaak te zijn van Tirza’s anorexia.

    a          Welke “fout” beging Hofmeester in de opvoeding van Tirza, waardoor ze ziek werd?

Hij zette Tirza een soort van onder druk. Hij verwachtte dat ze van alles zou doen, zwemmen en celloles en naar zijn verhalen luisteren. Tirza kreeg dan een gevoel van dat ze het altijd beter zou kunnen doen, en deze druk is best zwaar voor een jong meisje. Hierdoor kreeg ze anorexia, want dat was iets waar zij de controle over had.

Na de diagnose “anorexia” probeert Hofmeester afstand te nemen en probeert zijn

angst onder controle te houden. (vanaf blz. 238)

    b          Hoe denkt Hofmeester over controle en beheersing?

Hofmeester probeert alles onder controle te hebben. Zijn hele leven bestaat uit controle en beheersing. Hij zal nooit iets doen in een andere volgorde of op een andere manier dan hij gewend is. Alleen als hij zijn dochter vermoord is hij de controle kwijt.

       c          Waarvoor is hij zo bang?

Hij is bang om de controle te verliezen over dingen, waardoor de echte Jörgen Hofmeester naar boven komt. Hij leert zichzelf dan kennen en dat is waar hij bang voor is. Zolang hij alles onder controle heeft, gaat alles gewoon goed met hem. 

Vraag 4          “De vernedering, dat was de constante factor”. (zie blz. 131)

Waaruit bestaat de vernedering van Hofmeester in:

       a          het gesprek met z’n echtgenote (blz. 55/74)?

Dat de echtgenote zich nooit aantrokken heeft gevoeld tot Hofmeester. Ze vond hem te oud en raar. Zelfs al haar vriendinnen dachten zo over hem. Ze vroeg zelfs nog of hij homo was.

  

b          de scène met Ibi (blz. 96/108)?

Hofmeester treft Ibi en de huurder aan terwijl ze seks hebben. Hij wordt woedend, slaat de huurder neer met en lamp en neemt Ibi mee naar beneden. Hij denkt dat wat hij doet goed is maar daar zijn zijn vrouw en Tirza het niet mee eens. Hofmeester komt er dan achter dat Ibi al vaker seks heeft gehad en dat ze zelf aan de pil is. Hij wist daar helemaal niets van en daardoor voelt hij zich buitengesloten door zijn eigen familie.

c          het debacle met het hedge fund (blz. 172/176)?

Hofmeester belegt een miljoen in een hedge fund. Een hedge fund is een soort beleggingsfonds dat winst kan maken als de markten niet stijgen. De bankadviseuse adviseert Hofmeester zijn beleggingen te spreiden, en dat doet hij dan. Twee jaar later, komt Hofmeester bij de bank en blijkt zijn geld verdwenen te zijn. Hij hoort dat één van de redenen elf september is, hierdoor haat hij ook Mohammed Atta, omdat hij een piloot was van een vliegtuig die tegen het WTC gebouw vloog.

      d          de scène met Tirza en Choukri (blz. 300)?

Hofmeester betrapt Choukri en Tirza terwijl ze seks hebben op de eettafel. In zijn ogen wordt Tirza gebruikt door Choukri, dit komt omdat hij een slecht beeld heeft van Mohammed Atta en Choukri hiermee vergelijkt. Het voelt nu alsof zijn dochter, net als zijn geld van de hedge fund van hem wordt gestolen door Mohammed Atta.

      e          de scène met de werkster (blz. 386)?

Hofmeester zegt dat de kern van seksualiteit tussen volwassenen vernedering is. Ook zegt hij dat dat juist is waar het om gaat, de vernedering. Het genot zit hem juist in de vernedering.

          

Vraag 5          Een mens zijn die voor anderen bestaat, betekent dat je een offerende mens bent.

    Welk offer schuilt in de volgende overweging van Hofmeester: “Hij heeft het voor

anderen gedaan (…..) In de veronderstelling dat je pas echt leeft, als je het voor anderen doet, dat je niets bent als zelfverzorgend individu. genoeg hebben aan jezelf, je werk, aan Schiphol, dat is de ware doodzonde” (blz. 269)?

           Alles wat Hofmeester doet in zijn leven, doet hij voor Ibi maar vooral voor Tirza. Hij hoopt dat zij een betere en mooiere toekomst krijgen. Hij zou zelf egoïstisch kunnen zijn door gewoon een schrijver te worden of iets in die richting, maar dit deed hij niet. Hij besloot zijn leven te wijden aan anderen. 

Recensieopdracht: Mathijs de Ridder

 

A Hoe denkt de recensent over het boek: Tirza?

De recensent laat het boek Tirza erg goed uitkomen door bijvoorbeeld te zeggen dat Arnon Grunberg in topvorm is. Hieruit blijkt dat hij het boek erg goed vindt. Daarover zegt de recensent namelijk het volgende: ‘Wat Tirza tot een grote roman maakt, is de uitgebalanceerde compositie.’

B: Met welke argumenten ondersteund hij zijn standpunt?

Ik som de volgende argumenten van zijn standpunt op:

• Grunberg heeft er het meestal aan verdiend omdat dit verhaal exemplarisch is voor de wereld na 9/11
• Het boek is er tot in de kleinste details van doordrongen
• Goede romans zijn boeken die verder kijken dan de navel van de schrijver, Tirza is alles behalve navelstaarderig
• Het is een akelig prachtig beeld van uw samenleving, waarmee Arnon Grunberg u kwetsen komt.

C Vergelijk jouw mening met die van de recensent. Noteer de verschillen en de overeenkomsten.

Ik ben het eens met de recensent dat Grunberg een goed boek heeft geschreven, want zelf vond ik het ook spannend en boeiend om te lezen. Het lijkt op het oog een eenvoudig verhaal zoals de recensent het beschrijft maar er zit veel meer achter. Een ander punt waarmee ik het eens ben is dat het een Nederlandse roman is met veel Nederlandse gebruiken en gewoontes.

Het taalgebruik wat de recensent gebruikt zou ik zelf anders doen, want de taal past niet bij de geschreven taal van het boek. De woorden zijn te ver gezocht en te moeilijk. Verder ben ik het niet mee eens over zijn mening met 9/11. Hierbij zei hij; ‘Het is Grunbergs grootste verdiensten dat dit vergaal exemplarisch is voor de wereld na 9/11.’ Zoals de recensent dit beschrijft lijkt het net of 9/11 onderdoet voor dit boek, zelf vind ik dat dit boek niet mag worden vergeleken met de wereld na 9/11.

K2 Bedenk vier andere goede titels voor het boek.

        Ga daarbij als volgt te werk:

        A Bedenk eerst waaraan een goede titel moet voldoen

De belangrijkste eisen waaraan de titel moet voldoen is:

• Vragen oproepen → De lezer moet nieuwsgierig worden alleen al na het lezen van de titel.
• Passend → Het is belangrijk dat de titel wel iets met het thema van het boek te maken heeft.

       

B Noteer de vier titels

• Hofmeester
• Hoogbegaafd
• De woestijn
• Zonnekoningin

C Leg voor elke titel uit waarom die goed bij het boek past

Breng die titels dus steeds in verband met het thema en motieven van het boek.

1. Hofmeester → Het boek is geschreven door de ogen van Jörgen Hofmeester, en je komt erg veel over zijn leven te weten.

2. Hoogbegaafd → Jörgen vertelt diversen keren en aan veel mensen dat Tirza hoogbegaafd is. Het komt steeds terug in het boek dus het is een motief. Eigenlijk wil Jörgen zelf alleen maar dat Tirza hoogbegaafd is, en is dat nooit bewezen

3. De woestijn → Aan het einde van het boek besluit Jörgen Tirza te gaan zoeken in de woestijn. Eigenlijk zoekt hij daar niet naar Tirza maar naar zichzelf, op dat moment misleidt hij dan ook veel mensen.

4. Zonnekoningin → Voor Jörgen betekent zijn jongste dochter alles voor hem. Hij noemt haar dan ook zijn zonnekoningin. Omdat hij vindt dat hij heeft gefaald in zijn leven, wil hij absoluut niet dat dat ook met Tirza gebeurd. Hij legt de lat voor haar dus heel erg hoog.

 

K3     Ga op zoek naar twee gedichten die goed passen bij het boek.

    A Neem deze gedichten op in je verslag.

Vergeet mij niet (gedicht 1)

Ik mis je, nog harder dan een woestijn regen mist.

De tranen vloeien zachtjes uit mijn ogen.

Ik mis je, voor als je het nog niet wist.

Deze momenten zouden niet bestaan mogen.

Dan voel ik me zo zwak en niets waard,

want zonder jou heb ik niemand om me heen.

Jij bent de reden waardoor mijn hemel klaart.

Ik wil je gewoon niet kwijt, ik zou niet kunnen leven als je uit mijn leven verdween.

Mijn ogen branden van verdriet,

alsjeblieft, vergeet mij niet..

Getijde (gedicht 2)

Ik heb het allemaal zelf bedacht,

de dansen, het water,

de auto, het ijs.

Alleen jou, jou heb ik niet bedacht.
Jij was uit de doorzichtige tijd gekomen,
misschien zoals ik, misschien anders.
Jij had een miljoen jaar wereld
als een eierschaal achtergelaten
en daar sta je,
boven op het bestaande,

een vlinder in de winter.

Tot het ogenblik kruimelt, breekt,
en ons opvreet
en zichzelf verteert tot wolk
die zo groot was als alles

en zo groot als het niets.

© Cees Nooteboom
uit: Open als een schelp - dicht als een steen,
De Arbeiderspers, Amsterdam, 1978

B Zeg in eigen woorden wat er in de gedichten staat.

Gedicht 1: Het gaat over een persoon die niet meer zichzelf is. De schrijver heeft daar veel verdriet van. Hij wil niet dat de persoon vergeet wie de schrijver is.

Gedicht 2: De schrijver kan heel veel dingen zelf bedenken, maar zijn kind bedenkt hij niet. Het kind denkt namelijk voor zich zelf en heeft dan ook nog een heel leven voor zich. Maar dat kan zo weer over zijn.

C Noteer zeker vijf overeenkomsten tussen de gedichten en het boek.

1. In de gedichten gaat het over iemand die een persoon mist. Dit is hetzelfde geval bij Jörgen Hofmeester hij mist zijn beide dochters.

2. Jörgen Hofmeester wil graag controle hebben over de dingen in zijn leven. Bij zijn beide dochters is hij die de controle aan het verliezen. Dat wordt ook beschreven in het gedicht.

3. Je kan veel dingen in je leven plannen. Maar niet alles gebeurd zoals jij dat het liefst zou willen, daar wordt Jörgen erg vaak mee geconfronteerd. In het gedicht wordt beschreven dat de schrijver ook graag alles zelf bedenkt. Dat komt overeen met de denkwijze van Hofmeester.

4. In het gedicht is de schrijver bang dat hij wordt vergeten, met die angst leeft Jörgen ook de hele tijd. Hij wil dat Tirza hem niet vergeet.

5. Er wordt op een aparte manier in het gedicht beschreven dat het leven zomaar kan ophouden. Jörgen heeft in het boek 2 mensen van het leven beroofd: Choukri en Tirza. Zij waren alle twee nog een heel leven voor zich 

 

K4     In dit pakketje bevinden zich minimaal twee recensies.

        Eén recensie heb je al behandeld bij de verplichte recensieopdracht.

A Hoe denkt de andere recensent(e) over het boek “Tirza”?

B Met welke argumenten ondersteunt hij(zij) zijn(haar) standpunt?

De tweede recensie die ik heb gebruikt is van Arjen Fortuin. Deze recensent schrijft ook heel positief over Tirza. In zijn recensie beschrijft hij ook eerdere werken van Grunberg en daaruit heeft hij ook de vergelijking gemaakt dat Grunberg dit boek vol trots heeft geschreven. En dat hij in zijn ogen nu als een serieuze en ambitieuze schrijver gezien wordt.

 

C Vergelijk de meningen van beide recensenten met elkaar.

In beide recensies zijn de recensenten erg onder de indruk van het boek Tirza en vooral hoe Grunberg het heeft geschreven, in dat opzicht verschillen de recensenten niet veel met elkaar.

D Noteer in een overzichtelijk schema de overeenkomsten en verschillen.

Verschillen:       Mathijs de Ridder: - Grunberg ontmaskert het kwaad dat in onszelf huist

- Een super- Nederlandse roman

- Tirza is een onrustwekkend portret van de blanke middenklasse

- Tirza is geschreven als hedendaagse roman

Arjen Fortuin: - Grunberg is een serieuze en ambitieuze schrijver

- De spannendste roman van Grunberg

- Tirza gaat over een bevrijding van een beest (Hofmeester)

- Tirza is geschreven als 19de-eeuwse roman

Overeenkomsten: Mathijs de Ridder: - Erg positief over Tirza

- Grunberg zorgt ervoor dat de lezer zich inleeft

Arjen Fortuin: -  Erg positief over Tirza

- Grunberg zorgt ervoor dat de lezer zich inleeft

 

Gemaakt door Sarah Fu, Chiara Silva, Ilse van den berg & Mila Stomp V4A.